Akademik Personellerde İşkolikliğin Belirlenmesinde Serbest Zamanda Sıkılma Algısının Rolü

Özet

Amaç: Bu araştırmanın amacı akademisyenlerin serbest zamanda sıkılma algısının işkolikliği belirlemedeki rolünün araştırılması ve serbest zamanda sıkılma algısı ve işkolikliğin cinsiyet, medeni durum ve çalışılan kuruma göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesidir. 

Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Ankara ilinde bulunan üniversitelerde görev yapan 233 kadın(Xyaş=32.43±6.10) ve 183 erkek (Xyaş=35.37±9.12) toplam 416 akademisyen gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Türkçe adaptasyonu Kara, Gürbüz ve Öncü (2014) tarafından yapılan Serbest Zamanda Sıkılma Algısı Ölçeği ve 2011 yılında Doğan ve Tel tarafından Türkçe adaptasyonu yapılan DUWAS İşkoliklik Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında yapılan istatistiksel analizler, SPSS 20 istatistik paket programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Akademisyenlerin serbest zamanda sıkılma algılarının işkolikliklerini belirleyip belirlemediğini inceleme amacı ile Çoklu Adımsal Regresyon Analizi; cinsiyet, çalışılan kurum ve medeni durum arasındaki farklılığı test etmek için t-test yapılmıştır.

Bulgular: Çoklu adımsal regresyon sonuçları, sıkılma alt boyutunun aşırı çalışma (R2 =0.02) ve kompulsif çalışma (R2 =0.03) alt boyutlarının belirleyicisi olduğunu ve aralarındaki ilişkinin pozitif olduğunu göstermektedir (p < 0.05). Bağımsız örneklerde t-test analiz sonuçlarına göre, katılımcıların serbest zamanda sıkılma algısı ve işkolikliklerinde cinsiyet ve çalışılan kurum açısından istatistiksel olarak aralarında anlamlı ilişkiler saptanmıştır (p < 0.05). Bunun yanı sıra, t-test sonuçlarına göre medeni durum açısından serbest zamanda sıkılma algısı ve işkolikliklerinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı görülmektedir (p > 0.05).

Sonuç: Sonuç olarak, serbest zamanda sıkılma algısının bireyin yaşam kalitesinin önemli bir belirleyicisi olarak gösterilen işkoliklik sendromunda belirleyici olduğu saptanmıştır. Bununla beraber, serbest zamanda sıkılma algısının, çalışma nedeniyle sosyal ve serbest zaman etkinliklerine zaman ayıramama, eğlenceye ve uykuya harcanan zamanın boşa harcandığını düşünme ve rahatsız olma gibi sendromları ortaya çıkardığı söylenebilir.  

Anahtar Kelimeler: Serbest Zamanda Sıkılma Algısı, DUWAS, İşkoliklik, Aşırı Çalışma, Kompulsif Çalışma.