Üniversite Öğrencilerinde Vejetaryen Tip Beslenmenin ve Beden Benlik Algısı İlişkisi

Aylar Kargar, Gül Kızıltan

Özet


Son zamanların popüler beslenme tarzlarından olarak karşımıza çıkan vejetaryen tip beslenmede, et ve/veya hayvansal ürünleri diyetlerinden çıkarmaktalar. Aynı zamanda vejetaryen tip beslenme içeriği ağırlık kaybı veya ağırlık kontrolüne sebep olabilir. Diğer yandan, sıklığı ve yaygınlığı özellikle genç bireyler arasında artmakta olan yeme bozuklukları, ciddi psikiyatrik bozukluk olarak, anormal yeme veya ağırlık kontrolü olarak karakterize edilir. Bu çalışmada da üniversite öğrencilerinde vejetaryen tip beslenmenin beden benlik algısı üzerindeki etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Araştırmaya 501 üniversite öğrencisi katılmıştır. Araştırmaya dahil edilen öğrencilerin verilerini toplamak amacıyla online anket formu uygulanmıştır. Vejetaryen tip beslenme, et ve/veya hayvansal ürünlerin diyetten çıkarılan diyet çeşitleri olarak tanımlanır. Çok Yönlü Beden-Benlik İlişkileri Ölçeği (ÇYBBİÖ), beden imgesi yapısının benlik-tutumsal yönlerini değerlendirmek amacıyla yer almıştır. Anketler sonucu elde edilen tüm veriler SPSS (24.0 istatistik paket versiyonu) programıyla değerlendirilmiştir. BKİ değerlerinin sınıflandırılmasına göre kızlara kıyasla erkeklerde obezite görülme sıklığı daha düşük bulunmuştur (p<0,05). Araştırmaya dahil olan öğrencilerin toplam % 14,2’si (%21,6’sı erkek ve %13,3’ü ise kız öğrenci) vejetaryen tip beslendiği saptanmıştır. ÇYBBİÖ madde puan ortalaması erkeklerde 3,34±0,50 ve kızlarda 3,42±0,40 olarak bulunmuş ve cinsiyetler arası fark önemli bulunmuştur (p<0,05). ÇYBBİÖ madde puan ortalaması ise omnivor ve vejetaryen bireylerde sırayla 3,42±0,40 ve 3,36±0,49 olarak saptanmış ve aradaki fark önemli bulunmuştur (p<0,05). Sonuç olarak genç yetişkinlerde beslenme tipinin beden benlik algısını etkilediği ve özellikle vejetaryen tip beslenen bireylerde beden benlik algısının omnivorlara gore daha olumlu olmasına neden olduğu söylenebilir.

Tam Metin:

PDF

Referanslar


Bas, M., Karabudak, E. ve Kiziltan, G. (2005). Vegetarianism and eating disorders: association between eating attitudes and other psychological factors among Turkish adolescents. Appetite, 44(3), 309-315. doi: 10.1016/j.appet.2005.02.002

Baydemir, C., Ozgur, E. G. ve Balci, S. (2018). Evaluation of adherence to Mediterranean diet in medical students at Kocaeli University, Turkey. Journal of International Medical Research, 46(4), 1585-1594. doi: 10.1177/0300060518757158

Brytek Matera, A. (2021). Vegetarian diet and orthorexia nervosa: a review of the literature. Eat Weight Disord, 26(1), 1-11. doi: 10.1007/s40519-019-00816-3

Cramer, H., Kessler, C. S., Sundberg, T., Leach, M. J., Schumann, D., Adams, J., … Lauche, R. (2017). Characteristics of Americans Choosing Vegetarian and Vegan Diets for Health Reasons. Journal of Nutrition Education and Behavior, 49(7), 561-567 e561. doi: 10.1016/j.jneb.2017.04.011

Fischetti, F., Latino, F., Cataldi, S. ve Greco, G. (2020). Gender differences in body image dissatisfaction: The role of physical education and sport. Journal of Human Sport and Exercise, 15(2), 241-250. doi: https://doi.org/10.14198/jhse.2020.152.01

Gözüyılmaz, A. (2011). Evli ergenlerde beden imgesi ve benlik saygısının gebelik durumuna göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.

Güneş, F. E., Bekiroglu, N., Imeryuz, N., ve Agırbaşlı, M. (2019). Awareness of cardiovascular risk factors among university students in Turkey. Primary Health Care Research and Development, 20, e127. doi: 10.1017/S146342361900063X

Güven, G. ve Yalız Solmaz, D. (2022). Kadın ve erkek bireylerin fiziksel aktivite düzeyleri ve beden algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences, 8(2),24-38. doi: 10.18826/useeabd.1081183

Hargreaves, S. M., Raposo, A., Saraiva, A., ve Zandonadi, R. P. (2021). Vegetarian diet: an overview through the perspective of quality of life domains. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(8). doi: 10.3390/ijerph18084067

Heiss, S., Walker, D. C., Anderson, D. A., Morison, J. N. ve Hormes, J. M. (2021). Vegetarians and omnivores with diagnosed eating disorders exhibit no difference in symptomology: a retrospective clinical chart review. Eat Weight Disord, 26(3), 1007-1012. doi: 10.1007/s40519-020-00903-w

Holland, G. ve Tiggemann, M. (2016). A systematic review of the impact of the use of social networking sites on body image and disordered eating outcomes. Body Image, 17, 100-110. doi: 10.1016/j.bodyim.2016.02.008

Hopwood, C. J., Bleidorn, W., Schwaba, T. ve Chen, S. (2020). Health, environmental, and animal rights motives for vegetarian eating. PLoS One, 15(4), e0230609. doi: 10.1371/journal.pone.0230609

Hovardaoğlu, S. (1993). Vücut Algısı Ölçeği. Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 1, 26.

Huang, R. Y., Huang, C. C., Hu, F. B. ve Chavarro, J. E. (2016). Vegetarian diets and weight reduction: a meta-analysis of randomized controlled trials. International Journal of General Medicine, 31(1), 109-116. doi: 10.1007/s11606-015-3390-7

Kumar, V. ve Kohli, S. N. (2019). Body image attitudes and perception among college students. International Journal of Social Sciences Review, 7(5-I), 1263-1267.

Lin, C. Y., Tsai, M. C., Liu, C. H., Lin, Y. C., Hsieh, Y. P., ve Strong, C. (2019). Psychological Pathway from obesity-related stigma to depression via ınternalized stigma and self-esteem among adolescents in Taiwan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(22). doi: 10.3390/ijerph16224410

McLean, S. A. ve Paxton, S. J. (2019). Body ımage in the context of eating disorders. Psychiatric Clinics of North America, 42(1), 145-156. doi: 10.1016/j.psc.2018.10.006

Orlich, M. J., Jaceldo-Siegl, K., Sabate, J., Fan, J., Singh, P. N., ve Fraser, G. E. (2014). Patterns of food consumption among vegetarians and non-vegetarians. British Journal of Nutrition, 112(10), 1644-1653. doi: 10.1017/S000711451400261X

Pekcan, G., Şanlıer, N., Baş, M., Başoğlu, S., ve Tek, N. A. (2016). Türkiye Beslenme Rehberi 2015. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.

Roberts, K. J., Polfuss, M. L., Marston, E. C., ve Davis, R. L. (2021). Experiences of weight stigma in adolescents with severe obesity and their families. Journal of Advanced Nursing, 77(10), 4184-4194. doi: 10.1111/jan.15012

Rosenfeld, D. L., & Burrow, A. L. (2017). Vegetarian on purpose: Understanding the motivations of plant-based dieters. Appetite, 116, 456-463. doi: 10.1016/j.appet.2017.05.039

Ruby, M. B. (2012). Vegetarianism. A blossoming field of study. Appetite, 58(1),141-150. doi: 10.1016/j.appet.2011.09.019

Ruiz, A. ve Quiles, Y. (2021). Prevalence of orthorexia Nervosa in Spanish university students:relationship with body image and eating disorders. Annals of Psychology, 37(3), 493-499. doi: https://doi.org/10.6018/analesps.449041

Sergentanis, T. N., Chelmi, M. E., Liampas, A., Yfanti, C. M., Panagouli, E., Vlachopapadopoulou, E., . . . Tsitsika, A. (2020). Vegetarian Diets and eating disorders in adolescents and young adults: a systematic review. Children (Basel), 8(1). doi: 10.3390/children8010012

Smith, C. F., Burke, L. E., ve Wing, R. R. (2000). Vegetarian and weight-loss diets among young adults. Obes Res, 8(2), 123-129. doi: 10.1038/oby.2000.13

Sofi, F., Dinu, M., Pagliai, G., Cesari, F., Gori, A. M., Sereni, A., . . . Casini, A. (2018). Low-calorie vegetarian versus mediterranean diets for reducing body weight and improving cardiovascular risk profile: Cardiveg Study (Cardiovascular Prevention with Vegetarian Diet). Circulation, 137(11), 1103-1113. doi: 10.1161/CIRCULATIONAHA.117.030088

Mayo Clinic Staff. (2020). Vegetarian diet: How to get the best nutrition. 31 Ekim 2022 tarihinde https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/vegetarian-diet/art-20046446 adresinden erişildi.

World Health Organization [WHO]. (2021). Obesity and overweight. 2022. 31 Ekim 2022 tarihinde https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight adresinden erişildi.

Zarifoğlu, A. (2019). Farklı fakültelerdeki üniversite öğrencilerinde ortoreksiya nervoza görülme sıklığı ile yeme tutum davranışları ve beden algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.