Menstrual Döngünün Beslenme Alışkanlığı ve İştah Üzerine Etkisi

Özet

Menstrual döngü (adet döngüsü), yumurtalık steroid seviyelerindeki dramatik dalgalanmalarla karakterize olan ve üreme çağına gelmiş kadınlarda görülen fizyolojik bir olaydır. Üreme etkilerine ek olarak, yumurtalık steroidleri insan vücudunda bir takım değişiklikler yaratarak fiziksel ve zihinsel sağlığı etkileyen stres süreçlerinde rol oynar. Menstrual döngü; menstrual faz, foliküler faz, periovulatuar faz ve luteal faz olarak dört fazda incelenebilir. Menstrual faz kanamanın görüldüğü, yaklaşık 1-5 gün devam eden fazdır. Foliküler faz artan östrojen seviyesi ile 6-14. günleri kapsayan fazdır. Ovulasyon fazı, artmış lüteinleştirici hormon ve folikül uyarıcı hormon düzeyi sebebiyle oositin folikülden dışarı atıldığı fazdır. Luteal faz ise folikülün korpus luteuma dönüştüğü, sırasıyla yüksek ve orta düzey progesteron ve östrojenin salgılandığı, yaklaşık 19-26. günlerde görülen fazdır. Kadın hayatının yarısı menstruasyon süreci ile geçmektedir ve bu sürece yönelik fiziksel, davranışsal ve psikolojik değişiklikler görülmektedir. Bunlardan bazıları menstrual döngünün fazlarına göre beslenme alışkanlığı ve iştahta olan değişikliklerdir. Bu çalışmada besin alımının peri-ovulatuar fazda en düşük, luteal fazda en yüksek olduğu; bu durumun ise gıda alımını baskılayıcı nitelikteki östrojenin fazlardaki seviyesine bağlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tatlı ve yağlı yiyecek tüketme isteğinin de luteal fazda arttığı, fakat bununla birlikte enerji harcamasının ve insülin reseptör sayısının da arttığı saptanmıştır. Artan östrojen ve progesteron seviyesi ile birlikte luteal fazda gerçekleşen sıvı birikiminden dolayı ağırlık artışı yaşandığı belirlenmiştir.

Bu derlemede, menstrual döngünün besin alımı ve iştah üzerindeki etkisi belirlenerek menstruasyonun olumsuz etkilerinden kaçınılması ve tüketilen diyet içeriğine dikkat ederek daha sağlıklı bir menstrual dönem geçirilmesi için farkındalık oluşması amaçlanmıştır.